Nông dân Thái Lan thua kiện Xayaburi

8:30 AM

Tòa Hành chính Thái Lan đã bác đơn kiện của 37 nông dân Thái Lan từ tám tỉnh thành, khởi kiện công ty điện nhà nước EGAT và bốn công ty khác vì mua điện từ thủy điện Xayaburi.
Năm 2011, công ty điện nhà nước EGAT của Thái và bốn công ty khác đã đồng ý mua 95% lượng điện do nhà máy thủy điện Xayaburi sản xuất ra khi xây xong, trị giá 3,5 tỷ USD.

Một trong số lý do nông dân khởi kiện là họ không được cung cấp thông tin về nguy cơ ảnh hưởng của thủy điện Xayaburi với dòng sông Mekong.

Tòa Hành chính Thái Lan bác lý do này, nói các công ty đã đăng công khai thông tin về dự án "trên website của Bộ Năng lượng Thái Lan" và "website của công ty" nên không có việc không công bố thông tin cho người dân.
Phán quyết cũng nói Sở tài nguyên nước đã tổ chức họp tham vấn đầy đủ với người dân tám tỉnh sống dọc sông Mekong, với khoảng 80-120 người dân tham gia, và thế là đủ cho quá trình tham vấn trước PNCPA về thủy điện Xayaburi.
Đại diện của EGAT và các công ty xây dựng Xayaburi cũng đã có mặt nhưng nhanh chóng ra về sau phiên tòa.
Đây là vụ kiện đầu tiên của nông dân Thái Lan trước việc chính phủ đồng ý mua điện từ một nhà máy thủy điện của nước láng giềng.
Luật sư Sor Rattanamanee Polkla, đại diện cho nhóm 37 dân làng khởi kiện, nói: "Kết quả này là điều đáng xấu hổ".
Bà nói: "Chúng tôi đã tranh luận, nói rằng chỉ đăng thông tin như vậy làm sao người dân biết được. Những nông dân này rất nghèo, làm sao họ có thể vào internet để tìm ra website cung cấp thông tin về thủy điện chứ?"
'Dòng sông thay đổi'
Trả lời phỏng vấn BBC Tiếng Việt, anh Channarong Wongla nói: "Sông Mekong giờ không còn như trước. Chúng tôi thấy nước liên tục lên xuống không còn theo mùa. Bờ sông sạt lở. Nước chảy xiết hơn rất nhiều."
Làng của Channarong nằm bên bờ sông Mekong tại tỉnh Chiang Khong, Thái Lan. Nơi này sẽ là tỉnh đầu tiên của Thái Lan bị tác động bởi thủy điện Xayaburi.

Anh Chirasak Inthayot, người làng Suk Sum nói: "Nếu đập được xây trên dòng chính, cá sẽ không thể sinh sản được nữa. Và chúng tôi sẽ không còn cá để đánh bắt."
Chirasak nhận làm tình nguyện viên đo mực nước sông Mekong hàng ngày cho một trường đại học địa phương, để thực sự hiểu dòng sông của làng mình đang gặp vấn đề gì.


Nông dân từ 8 tỉnh của Thái Lan đã đến nghe phán quyết của tòa

Xayaburi là thủy điện xây trên dòng chính sông Mekong tại Lào. Các chuyên gia môi trường đánh giá việc xây Xayaburi có thể gây ra các tác động môi trường và ảnh hưởng tới nghề cá, nông nghiệp, hệ sinh thái cũng như đời sống của 60 triệu cư dân sống trên dòng Mekong.
Vụ kiện căn cứ trên trách nhiệm của các công ty chính phủ của Thái đối với các cộng đồng chịu ảnh hưởng từ việc Thái Lan quyết định mua điện từ thủy điện Xayaburi.
Luật sư Sor cũng nhấn mạnh việc xây dựng đập thủy điện Xayaburi sẽ gây ra tác động xuyên biên giới và các bên phải 'có nghĩa vụ bảo đảm quyền lợi của những người bị ảnh hưởng, không phân biệt dự án nằm ở đâu'
Tại phiên tòa, nhiều nhóm nông dân đã đến cùng với 37 người đại diện cho ngôi làng của mình. Đã có người bật khóc khi phán quyết của tòa được tuyên bố.
Luật sư Sor cho biết bà và các nông dân sẽ nộp đơn kháng cáo trước ngày 24/1/2016.
Bà nói: "Chúng tôi mệt mỏi. Ở đây ai cũng mệt mỏi hết. Nhưng chúng tôi sẽ không từ bỏ!"

Ông Niwat Roykaew, người đứng đơn đầu tiên trong nhóm 37 nông dân nói với BBC Tiếng Việt: "Tôi sinh ra với dòng sông Mekong. Làng của tôi sống dựa vào sông Mekong. Nhưng dòng sông đã thay đổi từ khi có đập thủy điện, nước chảy xiết, lên xuống khác thường, không còn cá."
Trong một thông cáo sau phiên tòa, Pianporn Deetes, Giám đốc của tổ chức International Rivers tại Thái Lan nói ông "cực kỳ thất vọng vì phán quyết của tòa, đã bỏ qua tác động xuyên biên giới rất đáng chú ý của thủy điện Xayaburi".

Trích dẫn tại: http://www.bbc.com/vietnamese/world/2015/12/151225_xayaburi_lawsuit_update