Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh
Nhằm công bố nghiên cứu mới về "Nghiên cứu phân tích yếu tố đảm bảo công bằng trong chuyển dịch năng lượng ở Việt Nam", viện FES Việt Nam và GreenID đã đồng tổ chức Hội thảo "Chuyển dịch Năng lượng công bằng: Từ nghiên cứu tới thực tiễn", tại Khách sạn Mê Công Mỹ Tho, Tiền Giang, vào ngày 28/6.
Mục tiêu của sự kiện bao gồm:
(1) Chia sẻ kết quả nghiên cứu về chuyển dịch năng lượng công bằng tại Việt Nam
(2) Trao đổi kinh nghiệm quốc tế về thực hiện chuyển dịch năng lượng công bằng
(3) Thảo luận lộ trình thực hiện chuyển dịch năng lượng công bằng cho Việt Nam.
Hội thảo thu hút hơn 80 đại biểu là các chuyên gia về năng lượng, các tổ chức xã hội, cơ quan báo chí và các bên liên quan.
Nhận thấy rằng Đồng Bằng Sông Cửu Long sẽ chịu tác động mạnh mẽ từ chuyển dịch năng lượng, hội thảo mở ra cơ hội để các chuyên gia cùng chung sức trao đổi những kinh nghiệm quốc tế để áp dụng trong nước và đặc biệt là các tỉnh trong khu vực. Việt Nam đang đứng trước thách thức kép là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng biến đổi khí hậu và sự cấp thiết của việc cắt giảm khí thải. Như vậy, ngành năng lượng và nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước áp lực đổi mới để đảm bảo tiếp tục duy trì đà tăng trưởng nhưng không đánh đổi môi trường và đảm bảo công bằng xã hội.
Ông Nguyễn Văn Khang Chủ tịch LHH Tiền Giang phát biểu khai mạc
Ngoài ra, Việt Nam hiện đang đứng thứ 8 trong số các quốc gia có thể bị ảnh hưởng và tổn thất bởi biến đổi khí hậu. Cùng lúc đó, xu hướng chuyển dịch đang diễn ra mạnh mẽ và thế giới đang trong bước chuyển từ nhiên liệu hoá thạch sang năng lượng tái tạo. Bà Nguỵ Thị Khanh, giám đốc GreenID, khẳng định: “Bây giờ là thời cơ vàng vì các cơ quan Đảng và Nhà nước đang xây dựng định hướng phát triển mới cho quốc gia. [Chúng ta cần] nắm bắt cơ hội chuyển dịch vì các nhà máy mới không làm được, các quốc gia không cung cấp tài chính, liên minh các quốc gia không ủng hộ than”.
Chuyển dịch năng lượng không đơn thuần là chuyển dịch giữa các loại hình công nghệ mà là sự thay đổi của cả nền kinh tế. Do đó, để đạt được mục tiêu đảm bảo điều hoà lợi ích các bên liên quan, việc cần ưu tiên hơn hết chính là thúc đẩy trao đổi thông tin và học hỏi từ các quốc gia có bối cảnh tương đồng với Việt Nam. Việc trao đổi thông tin là vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với các nhà hoạch định chính sách và sẽ là bước đầu tiên để tạo được sự đồng thuận của công chúng.
Ông Bobby Peek, Đại diện GroundWork Nam Phi chia sẻ kinh nghiệm từ Nam Phi
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra một số thách thức mà quá trình chuyển dịch năng lượng đặc biệt cần chú trọng khi bắt đầu để đảm bảo tính công bằng: 1) Rủi ro xung đột đất đai, 2) Đảm bảo sinh kế và việc làm cho người dân địa phương, 3) Đào tạo nghề và chuẩn bị nguồn nhân lực và 4) Đảm bảo chế độ phúc lợi và quyền lao động cơ bản. các chuyên gia năng lượng đều đi đến khẳng định: tất cả thách thức không thể giải quyết nếu chỉ một ngành, chuyển dịch năng lượng là chuyển dịch kinh tế và xã hội, do đó chúng ta cần nỗ lực từ các bộ ban ngành và các bên liên quan.
Toạ đàm Lộ trình thực hiện chuyển dịch năng lượng công bằng tại Đồng bằng Sông Cửu Long
Nghiên cứu cũng cho thấy rằng Đồng Bằng Sông Cửu Long có điều kiện thời tiết thuận lợi để phát triển năng lượng tái tạo. Tại địa phương, người dân cũng đã tham gia sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời để phục vụ cho các hoạt động canh tác. Vậy nên, tiềm năng khai thác năng lượng tái tạo ở các tỉnh khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long là rất lớn, đặc biệt nguồn nhân lực ở địa phương rất dồi dào. Tuy vậy, chúng ta cũng không thể bỏ qua những khó khăn trước mắt, như thiếu chính sách cần thiết để hỗ trợ đầu tư, địa phương chưa có đủ kĩ năng quản lý vận hành hệ thống, và thiếu dịch vụ báo trì và tư vấn thay thế thiết bị.
Phát triển các chiến lược và cách thức tiếp cận khác biệt và nhỏ lẻ sẽ không mang lại được hiệu quả cục bộ. Vậy nên, chúng ta cần sự đồng thuận và liên minh giữa các quốc gia, các tổ chức và các bên liên quan để cùng đưa ra chính sách năng lượng phù hợp và hiệu quả. Trong bức tranh lớn này, GreenID Vietnam cũng như các tổ chức phi chính phủ khác nhận định sứ mệnh cầu nối giữa các bên của tổ chức mình, cung cấp những thông tin minh bạch nhất đến các bên để không chỉ chuyên gia trong ngành mà người dân cũng có thể tham gia trực tiếp đến quá trình chuyển dịch.
Các đại biểu tham gia và cán bộ viện FES Việt Nam và GreenID
