Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh
8:30 AM
HÀ NỘI, Hội thảo khoa học về chính sách phát triển “Năng lượng nguyên tử ở Việt Nam và thế giới”đã diễn ra trong hai ngày 5&6/10/2016. Hội thảo là một diễn đàn mở, để trao đổi thông tin đa chiều và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về các vấn đề: pháp luật và giám sát công đối với năng lượng nguyên tử; các tác động môi trường và xã hội; chất thải và chi phí trong suốt vòng đời của điện hạt nhân và các giải pháp năng lượng thay thế. Hội thảo đồng tổ chức bởi Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), Quỹ FES và Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID). Hội thảo đã thu hút sự tham gia hơn 100 đại biểu bao gồm các đại biểu quốc hội, đại diện Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), các chuyên gia về năng lượng tại Việt Nam, các tổ chức khoa học và xã hội. Hội thảo có sự góp mặt của các diễn giả từ CHLB Đức, một nước đã từng có nhiều nhà máy điện hạt nhân hoạt động và đã quyết định từ bỏ năng lượng hạt nhân vào năm 2020, Nhật Bản, nước dẫn đầu về NLHN tại Châu Á và hiện vẫn đang phải khắc phục với hậu quả của thảm họa hạt nhân Fukushima, và Nam Phi, là một nước đang phát triển giống Việt Nam nhưng đã có năng lượng hạt nhân.
Qua chia sẻ của các diễn giả và đại biểu tham dự hội thảo cho thấy:
1. Mặc dù điện hạt nhân có hệ số công suất cao, không tốn nhiều diện tích nhưng đây không phải là loại năng lượng bền vững, không hề rẻ, không đảm bảo được an ninh năng lượng, không góp phần giảm thiểu phát thải và không phải là công nghệ năng lượng của tương lai.
2. Không giống các nhà máy điện thông thường, khi hết tuổi thọ, nhà máy điện hạt nhân phải tốn thêm chi phí xử lý chất thải hạt nhân và chi phí tháo dỡ. Theo kinh nghiệm của Đức, những chi phí này thậm chí còn lớn và tốn kém nhiều thời gian hơn chi phí và thời gian xây dựng nhà máy. Đây thực sự đang là áp lực lớn đối với chính phủ và người dân Đức. Theo ông Klaus-Peter Dehde, Thị trưởng vùng Elbtau - một cộng đồng sống gần nơi lưu giữ chất thải phóng xạ, cho biết Đức đã phải bỏ ra 15 tỷ EUR để hỗ trợ và vận hành các nhà máy điện nguyên tử, khoản tiền này không bao gồm các khoản chi phí đã phải chi ra và tới đây sẽ phải chi thêm cho việc lưu giữ rác thải hạt nhân. Nếu tính tổng thể thì phải lên đến hàng nghìn tỷ EUR”.
3. Điện hạt nhân là công nghệ phức tạp, có rủi ro cao đòi hỏi hệ thống quản lý, giám sát và tuân thủ nghiêm ngặt, chặt chẽ để đảm bảo an toàn, an ninh tuyệt đối cho công chúng. Để đảm bảo an toàn, đỏi hỏi phải có một cơ quan kiểm soát độc lập, không tư lợi với việc phát triển điện hạt nhân, được cấp kinh phí đầy đủ và không phụ thuộc vào nhà đầu tư và vận hành để tránh mâu thuẫn lợi ích.
4. Hiện nay trên thế giới chưa có quốc gia nào tìm ra giải pháp để xử lý rác thải hạt nhân an toàn ngay cả những nước tiên tiến như Mỹ và Đức. Chi phí lưu giữ rác thải hạt nhân càng ngày càng tăng và chưa biết đến khi nào mới kết thúc.
5. Nhà máy điện hạt nhân tiềm ẩn nhiều rủi ro, sự cố đặc biệt trong điều kiện thiên tai bất thường và khi sự cố xảy ra thì gây ra thảm họa lớn khó có thể khắc phục. Hiện đây là loại năng lượng không công ty bảo hiểm nào tham gia đảm bảo 100%. Theo TS. Sonja Schirmbeck – Phó trưởng đại diện FES “chúng tôi có đến thăm quan nhà máy điện hạt nhân cỡ nhỏ tại Đức, trong thời gian vận hành họ đã phải dừng hoạt động khoảng 500 lần vì gặp phải sự cố”. Bà Kanna Mitsuta, Chương trình Năng lượng và Hạt nhân, Tổ chức Những người bạn Trái đất – Nhật Bản cho biết “năm 2011, sự cố nổ nhà máy điện hạt nhân ở Fukushima, Nhật Bản đã làm phát tán một lượng lớn phóng xạ khắp phía Đông, Nhật Bản, đe dọa phơi nhiễm phóng xạ hàng trăm nghìn người, đất đai bị nhiễm phóng xạ, thủy sản nhễm độc,…thiệt hại (chi phí ổn định, dọn dẹp và sửa chữa) từ tai nạn hạt nhân Fukushima ít nhất là 13 nghìn tỷ yên (tương đương khoảng 130 tỷ đô la Mỹ), và có lẽ sẽ lên đến hàng chục nghìn tỷ yên. Đa số các chi phí này sẽ gánh vác bởi thế hệ trẻ ngày nay và các thế hệ tương lai.”
6. Việc phát triển năng lượng nguyên tử không tạo ra nhiều cơ hội việc làm như các nhà đầu tư đã hứa. Ông Klaus-Peter cho biết, trong năm 2000, khi phần lớn các nhà máy điện hạt nhân tại Đức vẫn đang vận hành, ngành công nghiệp hạt nhân tạo ra 30.000 việc. Trong khi hiện nay các ngành năng lượng tái tạo đã tạo ra 380.000 việc làm.
7. Về xu thế phát triển điện hạt nhân trên thế giới, ông Dehde cho rằng năng lượng nguyên tử không còn phù hợp với xu thế thời đại nữa. Đức đã quyết định sẽ đóng cửa tất cả các nhà máy điện hạt nhân vào năm 2022. Bà Kanna cũng cho biết, sau thảm họa hạt nhân Fukushima, hơn 50% dân chúng Nhật Bản phản đối điện hạt nhân và không nhà máy điện hạt nhân mới nào được xây dựng thêm ở Nhật. Các chuyên gia quốc tế hy vọng những kinh nghiệm của quốc gia họ sẽ giúp Việt Nam cân nhắc thận trọng chính sách phát triển năng lượng nguyên tử.
8. Nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại với những rủi ro, thách thức đối với việc phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam khi nhìn thấy tỉ trọng đóng góp của điện hạt nhân hiện không đáng kể (dự kiến 3,6% công suất vào năm 2030). Các đại biểu cho rằng cần xem xét kỹ vấn đề vốn đầu tư, sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, vấn đề an toàn, quản lý chất thải, tính minh bạch.
9. Giải pháp thay thế được GreenID đề xuất tập trung vào tăng cường sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiêu quả, chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế sử dụng ít năng lượng và đẩy nhanh phát triển năng lượng tái tạo được sự quan tâm và đồng tình của nhiều đại biểu. Kịch bản đề xuất này đã chỉ ra nhiều lợi ích về tạo việc làm, giảm bớt áp lực chi phí, ít rủi ro và tăng chỉ số an ninh năng lượng quốc gia vì sự phát triển bền vững.
Mọi thông tin chi tiết liên quan tới sự kiện xin vui lòng liên hệ:
1. Nguyễn Thị Trang Nguyên - Cán bộ truyền thông - GreenID
Email: nguyengreenid@gmail.com. Điện thoại: (+84) 4 37956372/01689929348
Website: www.greenidvietnam.org.vn | Fanpage: GreenID Vietnam
2. Nguyễn Hoàng Ngân - Cán bộ Chương trình - Viện FES
Email: ngan@fesvietnam.org
Website: www.fesvietnam.org | Fanpage: FriedrichEbertStiftung.Vietnam
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) là một tổ chức phi lợi nhuận trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA). GreenID hoạt động nhằm mục tiêu góp phần thúc đẩy phát triển bền vững ở Việt Nam và khu vực Mê Công thông qua thúc đẩy phát triển năng lượng bền vững, sử dụng rộng rãi các công nghệ và phương thức sản xuất Xanh và quá trình ra quyết định có vai trò tham gia tích cực của cộng đồng.
Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) là viện chính trị lâu đời nhất ở Đức. Được thành lập vào năm 1925, hiện Viện đã có một mạng lưới bao gồm hơn 100 văn phòng đại diện trên toàn thế giới. FES đã và đang góp phần thúc đẩy những giá trị cót lỗi của dân chủ xã hội – tự do, đoàn kết và công bằng xã hội. Bên cạnh đó, các văn phòng FES thúc đẩy các mô hình phát triển bền vững. Là một trong các tổ chức phi chính phủ đầu tiên hoạt động tại Việt Nam, FES tại Việt Nam đã thiết lập được quan hệ hợp tác chặt ché với các đối tác thuộc Đảng Cộng sản, Chính phủ, Quốc hội, các tổ chức quần chúng và xã hội dân sự, tham gia vào các đối thoại chính trị và thúc đảy quá trình ra quyết định có sự tham gia trong tất cả các chủ đề chính trị quan trọng – từ nhân quyền bình đẳng giới và tài chính đến biến đổi khí hậu và năng lượng. Từ năm 2015, FES Việt Nam là trung tâm điều phối của FES tại Châu Á về biến đổi khí hậu, năng lượng và môi trường,
